“Σε αγαπάει με τον τρόπο του”

Ένα από τα πιο επικίνδυνα πράγματα που διδάσκει η πατριαρχία στις γυναίκες (μέσω των θειάδων, των περιοδικών, της λογοτεχνίας, των ρομαντικών κομεντί ή απλά μέσα από το παράδειγμα του περιβάλλοντός μας) είναι αυτό το «Σ’αγαπάει με τον τρόπο του». Αυτή η φράση σημαίνει ότι οι γυναίκες μαθαίνουν από νωρίς να αμφισβητούν το ένστικτό τους, να παραμερίζουν τις δικές τους συναισθηματικές ανάγκες και να αποδέχονται πως η αγάπη είναι κάτι που μπορεί να πονάει, να πληγώνει ή γενικά να μην σε καλύπτει συναισθηματικά αλλά είναι εκεί, θα πρέπει να το αποδεχτείς όπως την ύπαρξη του Θεού, χωρίς αποδείξεις και αξιώσεις. Γιατί το «Σ’αγαπάει με τον τρόπο του» σημαίνει ότι αρκεί ο άλλος να σου λέει ότι σε αγαπάει. Ή, ακόμα χειρότερα, ότι δεν χρειάζεται καν να στο λέει γιατί το «σ’αγαπάει με τον τρόπο του» περιλαμβάνει έναν τρόπο που μπορεί να είναι σιωπηρός, ψυχρός, απόμακρος, αποστασιοποιημένος ή ακόμα και βίαιος καθώς οι άντρες υποτίθεται δυσκολεύονται με την εκδήλωση των συναισθημάτων οπότε θα πρέπει να πιανόμαστε από κάθε μικρή χειρονομία στην οποία κινδυνεύουμε κάθε φορά να προβάλλουμε τις δικές μας επιθυμίες και τα δικά μας συναισθήματα.

Για την ακρίβεια η γυναίκα αναμένεται να καταβάλει περισσότερη συναισθηματική εργασία, να είναι πάντα πιο εκφραστική, εκδηλωτική, υποστηρικτική, εμψυχωτική, τρυφερή, στοργική, περιποιητική, πιστή, περισσότερη διατεθειμένη να σε ακούσει και εν γένει συναισθηματικά διαθέσιμη

Δεν εννοώ φυσικά ότι υπάρχει ένας και μόνο «σωστός» τρόπος να αγαπάς και να το εκδηλώνεις. Το «σ’αγαπάει με τον τρόπο του όμως» αναπαράγει ένα συγκεκριμένο είδος έμφυλου διαχωρισμού της αγάπης κατασκευάζοντας την πολιτισμικά έτσι ώστε τα φύλα να επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες εντός των ετεροκανονικών σχέσων. Για την ακρίβεια η γυναίκα αναμένεται να καταβάλει περισσότερη συναισθηματική εργασία, να είναι πάντα πιο εκφραστική, εκδηλωτική, υποστηρικτική, εμψυχωτική, τρυφερή, στοργική, περιποιητική, πιστή, περισσότερη διατεθειμένη να σε ακούσει και εν γένει συναισθηματικά διαθέσιμη. Καθήκον των γυναικών δηλαδή ήταν να αποφροτίζουν τους άντρες συναισθηματικά παρεχοντας συναισθηματική ασφάλεια και ένα καταφύγιο από την ένταση που υποτίθεται σε αντίθεση με τις γυναίκες συσσωρεύουν στην εργασία τους και τη δημόσια σφαίρα.

Υπό αυτή την έννοια το «Σ’αγαπάει με τον τρόπο του» απαλλάσσει παραδοσιακά τους άντρες από οποιαδήποτε υποχρέωση αμοιβαιότητας των παραπάνω ιδιοτήτων και συμπεριφορών οι οποίες θεωρούνται «θηλυκά» χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα συμβάλει στην εγκαθίδρυση συγκεκριμένων σχέσεων εξουσίας. Αρκεί να σκεφτούμε άλλωστε ότι το «σ’αγαπάει με τον τρόπο της» δεν το λέμε σχεδόν ποτέ για γυναίκες. Το λέμε όμως σε παιδιά σε σχέση με τους απόμακρους, ψυχρούς, ανεπαρκείς ή ακόμα και κακοποιητικούς γονείς τους γιατί η γονική αγάπη, όπως και η ανδρική, είναι κατασκευασμένη περισσότερο ως μια σχέση εξουσίας και προστασίας του αδύναμου μέρους και οι υποχρεώσεις των δύο μερών δεν είναι ίδιες.

H αλήθεια βέβαια είναι ότι ναι, μπορεί να “σε αγαπάει με το τρόπο του”: να σε “αγαπάει” ως καβάτζα, ως σεξουαλικό αντικείμενο, ως δωρεάν ψυχολόγο και οικιακή βοηθό, ως αναπαραγωγική μηχανή, ως αυτή που του μεγαλώνει τα παιδια που του προσφερουν κοινωνική καταξίωση και του φτιάχνει ένα ζεστό γεύμα στη θεση του delivery και δυστυχώς ακόμα κι αυτά μας τα πλασάρουν ως βραβείο.

Για μία ακόμα φορά θα προσθέσω: Μια από τις πιο δύσκολες συζητήσεις στον φεμινισμό παραμένει το πώς η γυναικεία υποκειμενικότητα δομείται γύρω από την ανάγκη για αντρική αγάπη και αποδοχή αλλά και πώς έχουμε αφομοιώσει το είδος της αγάπης και της αποδοχής που έχει ορίσει έμφυλα η πατριαρχία.